Bilaketaren emaitzak - Walsh, María Elena 1930-2011

María Elena Walsh

Maria Elena Walsh (Villa Sarmiento, Buenos Aires Handia, 1930eko otsailaren 1a - Buenos Aires, 2011ko urtarrilaren 10a ) poeta, idazle, kantautore, antzerkigile eta konpositore argentinarra izan zen, "Mito biziduna, kultur oparoa eta ia haur guztien blasoia".

Leopoldo Brizuela idazleak bere sorkuntzaren balioa azpimarratu du honako hau esanez: "María Elenak idatzitakoak bere generoan garai guztietako obrarik garrantzitsuena eratzen du, Lewis Carrollen ''Alizia'' ''lurralde miresgarrian'' edo ''Pinotxo''rekin aldera daitekeena. Obra horrek poesiaren eta haurtzaroaren arteko harremana ulertzeko modua irauli zuen".

Haurrentzako lanengatik ospetsua da, horien artean ''Manuelita la tortuga'' pertsonaia/abestia eta ''Tutú Marambá,'' ''El reino del revés'', ''Dailan Kifki'' eta ''El Monoliso'' liburuak nabarmentzen direlarik. Helduentzako hainbat abesti herrikoiren egilea ere bada, horien artean ''Como la cigarra'', ''Serenata para la tierra de uno'' eta ''El valle y el volcán''. Argentinako kantutegi herrikoia osatzen duten bere egiletzako beste abesti batzuk honako hauek dira: L''a vaca estudiosa, Canción de Titina, El reino del revés, La pajara Pinta, La canción de la vacuna'' (''El brujito de Gulubú'' bezala ezaguna), ''La Reina Batata, El twist del mono Liso, Canción para tomar el té, En el país de Nomeacuerdo, La familia Polillal, Los ejecutivos, Zamba para Pepe, Canción de cuna para un gobernante, Oración a la justicia eta Canción de caminantes.'' Bere disko aipagarrien artean ''Canciones para mirar (1963) eta Juguemos en el mundo (1968)'' daude. Latinoamerikako haur musikaren panoraman, Francisco Gabilondo Soler mexikarra eta Teresita Fernandez kubatarrarekin batera nabarmentzen da. Manuel García Ferrék haurrentzako zuzendutako ''Manuelita'' (1999) marrazki bizidunetako filma bere pertsonaia ospetsuan oinarritzen da eta bere abesti batzuk biltzen ditu.

Agertoki publikora jauzi egin zuen ''Otoño imperdonable'' poesia-liburua 17 urte eskasekin argitaratzearekin. Lanak garaiko literatur zirkuituetan errekonozimendua eta Juan Ramon Jimenezen babesa ekarri zizkion, honek Estatu Batuetan denboraldi bat pasatzera gonbidatu zuelarik. Esperientzia ez zen erraza izan egilearentzat, hainbatetan kontatu zuen bezala. Hala ere, bidaia hau izan zen bere autore formazioari bide emango zion zeharkaldi sorta baten lehena.

1948an La Platako literatur mugimenduan parte hartu zuen, Raúl Amaralek sortutako ''Ediciones del'' ''Bosque'' argitaletxearen inguruan. Argitaletxe honek bere obra poetiko batzuk argitaratu zituen. 1951 eta 1963 artean Leda y María bikotea sortu zuen Leda Valladaresekin batera eta 1985-1989 bitartean Raúl Alfonsín presidenteak Demokrazia sendotzeko Kontseilua osatzeko izendatu zuen. Bere ibilbide osoan zehar 20 disko baino gehiago argitaratu zituen eta 50 liburu baino gehiago idatzi zituen. Maria Elena Walshen kantutegia zabaldu zuten artisten artean Zupay laukotea, Luis Aguilé, Mercedes Sosa Jairo, Rosa León eta Joan Manuel Serrat daude.

Musikatik erretiratuta, kazetaritza artikuluak, telebistarako gidoi batzuk eta ''Novios de antaño'' eta ''Fantasmas en el'' ''parque'' eleberri autobiografikoak idatzi zituen.

Bere bizitzan zehar Leda Valladares folklorista, Maria Herminia Avellaneda zine zuzendaria eta Sara Facio argazkilaria izan zituen bikotekide bezala, azken hau 1980ko hamarkadaren hasieratik hil zen arte. Wikipediatik informazioa lortu