Rezultaty - Chile.

Chile

|dopełniacz nazwy = Chile |lata istnienia = |herb = Coat of arms of Chile.svg |flaga = Flag of Chile.svgborder |dewiza =
(Rozumem lub siłą) |hymn = |hymn audio = United States Navy Band - National Anthem of Chile.ogg |ustrój polityczny = republika prezydencka |konstytucja = |stolica = Santiago |data powstania = 18 września 1810 |data likwidacji = |władca = |prezydent = Gabriel Boric |premier = |powierzchnia = 756 102 km² |rok = 2023 |liczba ludności = 18 549 457 |gęstość zaludnienia = 25 os./km² |ISO 3166 = CL |waluta = peso chilijskie (CLP) |numer kierunkowy = +56 |domena = .cl |kod samochodowy = RCH |kod samolotowy = CC |strefa czasowa = UTC −4 – zima
UTC −3 – lato |narodowości = |język urzędowy = hiszpański |religia dominująca = rzymski katolicyzm |terytoria zależne = |terytoria autonomiczne = |pkb rok = 2023 |pkb = 358,56 mld USD |pkb na osobę = 17 827 USD |pkb psn rok = 2023 |pkb psn = 595,60 mld dolarów międzynar. |pkb psn na osobę = 29 613 dolarów międzynar. |mapa = Chile CIA map PL.png |alt mapy = |opis mapy = |lokalizacja mapa = CHL orthographic (+all claims).svg |nazwa lokalizacji = |opis lokalizacji = |współrzędne = |commons = Category:Chile |wikinews = Kategoria:Chile |wikicytaty = Chile |wikisłownik = Chile }} Chile (, ), oficjalnie Republika Chile (, wym. , ) – państwo w Ameryce Południowej, w południowo-zachodniej części kontynentu. Zajmuje powierzchnię 756 102 km², a zamieszkane jest przez 18 549 457 osób (szac. 2023).

Terytorium Chile rozciąga się wąskim pasem na długości około 4300 km, pomiędzy łańcuchem górskim Andów na wschodzie a wybrzeżem Oceanu Spokojnego na zachodzie. Znaczna część kraju jest górzysta. Obejmuje ono także nizinną Dolinę Środkowochilijską, a na północy – pustynię Atakama. Do Chile należą część archipelagu Ziemi Ognistej, wraz z przylądkiem Horn (najbardziej na południe wysunięty punkt obu Ameryk), a także kilka wysp i archipelagów na otwartych wodach Oceanu Spokojnego, m.in. Wyspa Wielkanocna i Juan Fernández. Na wschodzie państwo ma długą granicę lądową z Argentyną, na północy graniczy z Boliwią i Peru. Położony w regionie aktywnym tektonicznie, kraj okresowo nawiedzany jest przez trzęsienia ziemi (w tym największe dotychczas odnotowane na Ziemi w 1960 roku) i tsunami.

Chile jest republiką z systemem prezydenckim. Stolicą i największym miastem kraju jest Santiago. Gospodarka w większej części opiera się na sektorze usługowym, choć znaczącą rolę odgrywają także przemysł i górnictwo. W 2021 roku Chile było 4. co do wielkości gospodarką w Ameryce Południowej; jednocześnie miało najwyższy na kontynencie wskaźnik realnego PKB per capita (25,4 tys. USD/mieszk.). Walutą jest peso chilijskie.

Około 3/4 ludności Chile stanowią Metysi. Pozostali mieszkańcy to w większości osoby pochodzenia europejskiego oraz Mapucze. Językiem urzędowym oraz ojczystym dla zdecydowanej większości mieszkańców jest język hiszpański. W kraju dominuje religia chrześcijańska, a największą grupę wyznaniową stanowią katolicy (60% społeczeństwa).

Terytorium Chile zamieszkane było przez ludność autochtoniczną przez kilka tysięcy lat. Północna część kraju w XV wieku znalazła się pod panowaniem Imperium Inków. W latach 1541–1810 Chile stanowiło część hiszpańskiego imperium kolonialnego, administrowane jako kapitania generalna Chile. Wojna o niepodległość Chile rozpoczęta w 1810 roku zaowocowała ogłoszeniem niepodległości w 1818 roku. Granice kraju kształtowały się przez większą część XIX wieku, m.in. za sprawą zwycięskiej wojny o saletrę przeciw Boliwii i Peru (1879–1883). W 1973 roku w kraju miał miejsce wojskowy zamach stanu, w wyniku którego obalony został demokratycznie wybrany marksistowski rząd Salvadora Allende, a władzę objęła junta pod przywództwem Augusto Pinocheta. Władza demokratyczna przywrócona została po wyborach przeprowadzonych w 1989 roku. Obecnie Chile należy do najstabilniejszych politycznie państw w Ameryce Południowej. Źródło: Wikipedia